zaza-gorani dilleri ne demek?

Zaza-Gorani dilleri, Kuzeybatı İran dillerinin dilbilimsel bir genetik alt grubudur. Grup uzmanların çoğunluğu tarafından Kuzeybatı İran dillerinin bir kolu olarak sınıflandırılmaktadır.¹²³⁴⁵ Zaza-Gorani dilleri Zazaca, Goranice, Bacelan Dili, Sarli Dili ve Şebek Dili'ni kapsar Kürt dillerinden farklıdır.

Diller

Ethnologue'da Goranice, Bacelan dili, Kirmanjki (Kuzey Zazaca), Dimli (Güney Zazaca), Sarlî ve Şabak dili olmak üzere altı adet Zaza-Gorani dili bulunduğu bildirilmiştir. Zaza, Dimli, Gorani ve Şabakî dilleri yanlış bilinenin aksine bilimsel açıdan Kürtçe lehçeleri arasında sınıflandırılmamaktadır.^67891011 Paris Kürt Enstitüsü başkanı da olan, Dil bilimci Prof.Dr.Joyce Blau ile yapılan röportajda bu diller hakkında şunları söylemiştir: " Bugün Gorani'nin fazlasıyla Sorani'nin etkisinde olduğunu biliniyor ve Goranların çoğu Kürtçe(Sorani lehçesi) konuşuyor. Gorani İran'ın Güney kesiminde ,Kermanşah'in Kuzeyinde konuşuluyor. Zazalar ise göç ettirildiler ve şimdi Anadolunun ortasında bir üçgende yaşıyorlar." demiştir. Ayrıca Joyce Blau: "Muhtemelen Gorani ve Zazaca'nın mazisi Kürtçe'nin kinden daha eskidir. Kürtler; Zazalar'ın ve Goranların çoğunu asimile ettiler fakat hepsini edemediler." deyip bu dillerin Kürtçe'den daha eski olduğunu vurgulamıştır.^{1213 14} Buna karşılık bu dillerin konuşurlarının kendilerini etnik olarak kürt kimliği altında gördükleri de iddia edilir.¹⁵

Köken

Kuzeybatı İran dilleri, 11. yüzyılda bölgeyi istila etmiş ve sonrasında Azerice olarak adlandırılacak olan Türk dilleri tarafından büyük ölçüde asimile edilmiştir. 16. yüzyıla gelindiğinde bu diller, Hazar'ın çevre bölgeleri dışında yerli bir dil olmaktan çıkmıştır. Bununla birlikte bu kuzeybatı lehçelerinden Zazaca ve Goranice bu alanın dışında hayatta kalmış iki dili oluşturmaktadır. Bölgenin güneyine yayılmış Goranice günümüzde sadece Kirmanşah şehrinin bazı mahallelerinde hayatta kalmıştır.

Ehl-i Hak'ın dili olarak Goranice, önemli bir edebiyata sahiptir. Türkiye'nin doğusunda, Kürtlere bitişik yaşayan Zazaların Hazar'ın güney kıyısından gelmiş Deylem göçmenlerinin soyundan geldiği bazıları tarafından düşünülmektedir. Türkiye Zazaları, ataları gibi dilin Dimli olarak adlandıran güney lehçesinin konuşurlar.

Kaynakça

<references group="" responsive="1"> </references>

Dış bağlantılar

• www.zazaki.de
• www.zazaki.net (Kırmanc, Zaza, Kırd, Dimli)
• Radyo Zaza

Orijinal kaynak: zaza-gorani dilleri. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩
3. ↩
4. ↩

5. Zaza-Gorani Dilleri |erişimtarihi=2 Mart 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20200219202647/http://www.zazaki.de/zazakide/blau-zaza_ve_gorani_dilleri.htm |arşivtarihi=19 Şubat 2020 |ölüurl=hayır }} ↩

6. "Kurdish Nationalism and Competing Ethnic Loyalties", Original English version of: "Nationalisme kurde et ethnicités intra-kurdes", Peuples Méditerranéens no. 68–69 (1994), 11-37 ↩

7. Kehl-Bodrogi, Krisztina. "Syncretistic religious communities in the Near East: Collected Papers of the International Symposium, Alevism in Turkey and Comparable Syncretistic Religious Communities in the Near East in the Past and Present”, Berlin, 14–17 April 1995 ↩

8. Ozoglu, Hakan. "Kurdish notables and the Ottoman state." Albany: State University of New York Press, 2004 ↩

9. Romano, David. "The Kurdish nationalist movement: opportunity, mobilization, and identity." Cambridge. Cambridge University Press,

   ↩
10. ↩
11. ↩

12. Zaza-Gorani Dil hakkında Prof.Dr.Joyce Blau nun görüşleri ↩

13. ↩
14. ↩
15. ↩

Kategoriler